XX Польска-беларускі Круглы стол: грамадзянская супольнасць паміж надзеяй і выклікамі
3 кастрычніка 2025 года ў Інстытуце міжнародных даследаванняў і бяспекі на факультэце сацыяльных навук Уроцлаўскага ўніверсітэта адбыўся юбілейны XX Польска-беларускі навукова-практычны Круглы стол, арганізаваны сумесна з Уроцлаўскім універсітэтам, Управай горада Уроцлава і Фондам “Вольны Беларускі Ўніверсітэт”.
Ужо дваццаць гадоў гэтая ініцыятыва застаецца важнай платформай для навуковага дыялогу, абмену досведам і пабудовы даверу паміж польскімі і беларускімі даследчыкамі, грамадскімі дзеячамі і экспертамі.
Асноўнай тэмай сёлетняга Круглага стала было фарміраванне грамадзянскай супольнасці ў Беларусі і рэфлексія над польскім досведам сістэмнай трансфармацыі пасля 1989 года. Падчас сустрэчы ўдзельнікі разважалі пра тое, як змянялася беларускае грамадства за апошнія дзесяцігоддзі, якія механізмы падтрымліваюць жыццё грамадзянскай супольнасці ва ўмовах рэпрэсій, і што з польскага шляху да дэмакратыі можа стаць карысным для Беларусі.
Асобная ўвага была нададзена сітуацыі пасля 2020 года — часу, калі тысячы беларусаў апынуліся ў вымушанай міграцыі, але працягваюць дзейнічаць праз адукацыйныя, культурныя і даследчыя ініцыятывы. Удзельнікі адзначылі, што менавіта грамадзянская адукацыя і ўзаемная салідарнасць становяцца ключавымі фактарамі захавання і развіцця беларускай ідэнтычнасці ў эміграцыі.
Падчас дыскусіі абмяркоўвалася таксама, як у апошнія гады змяняецца ўспрыманне Беларусі і Польшчы, як трансфармуецца нацыянальная і геапалітычная самасвядомасць беларусаў, і якім чынам узаемадзеянне паміж дыяспарай і польскімі інстытутамі адукацыі ўплывае на фармаванне новага пакалення актыўных грамадзян.
Асноўны акцэнт быў зроблены на пытанні падтрымкі палітвязняў, даследчыкаў і грамадзянскіх актывістаў, якія працягваюць сваю працу нягледзячы на рэпрэсіі. Абмяркоўваліся практычныя шляхі стварэння транснацыянальных сетак салідарнасці і супольных праектаў паміж польскімі і беларускімі арганізацыямі, што дазваляюць падтрымліваць грамадскі дыялог і захоўваць надзею на будучыя перамены.
Юбілейны Круглы стол стаў нагодай не толькі для акадэмічнай рэфлексіі, але і для ўмацавання пачуцця агульнай адказнасці за будучыню рэгіёна. Удзельнікі падкрэслілі, што досвед польскай трансфармацыі, пабудаваны на салідарнасці, дыялогу і адукацыі, застаецца актуальным для Беларусі, якая праходзіць праз цяжкі, але неабходны шлях да свабоды.
